Hoe bereik je in wijken een gezonde balans tussen draaglast en draagkracht? Goede data kunnen helpen. Daarmee krijg je inzicht in hoe een wijk ervoor staat en in de ontwikkeling ervan. De Friese corporatie Accolade gebruikt hiervoor de veerkrachtkaarten, die Aedes vorig jaar heeft gelanceerd. Pietrik Zijlstra, adviseur Strategie & Beleid en Nienke Elzinga, regisseur Wonen & Leefbaarheid, zien veel kansen.

Accolade beheert ongeveer 15.500 woningen in en rondom Drachten, Franeker, Heerenveen, Joure en Sneek. Het werkgebied is deels stedelijk en deels landelijk. De woningcorporatie heeft leefbaarheid al lange tijd hoog op de agenda staan. Ook in de periode dat de Woningwet corporaties daarin beperkte.

Een mooi voorbeeld van de inzet voor leefbaarheid is de Straatbuzz, een bus waarmee de medewerkers van Accolade geregeld op pad om in gesprek te komen met huurders over wat er leeft en speelt in hun wijk of dorp. Deze gesprekken vormen een basis voor het leefbaarheidsbeleid, samen met de data van onder andere leefbaarheidsmeldingen en de ervaringen van de eigen medewerkers die veel contact met huurders hebben.

Meer nodig dan alleen een woning

Daarnaast maakt Accolade tegenwoordig gebruik van veerkrachtkaarten. ‘We huisvesten steeds meer aandachtsgroepen’, zegt Zijlstra. ‘Die hebben meer nodig dan alleen een woning. Ook zien we nu de effecten van het wettelijk verplichte passend toewijzen, wat we nu een aantal jaren doen.’

‘Naar inkomen wordt de bewonerssamenstelling steeds eenzijdiger: het aandeel mensen met een laag inkomen groeit. En dat leidt steeds vaker tot een zekere disbalans tussen draaglast en draagkracht. Dat merken we, en dat komt ook uit verschillende dashboards met interne data naar voren.’

Om met de veerkrachtkaarten te leren werken, heeft Accolade adviesbureau Circusvis ingeschakeld voor 2 leersessies. Circusvis is het bureau dat samen met Aedes de veerkrachtkaarten heeft ontwikkeld. Tijdens de eerste leersessie ging het over het begrip ‘veerkracht’ en werd gemeente Smallingerland uitgelicht.‘

Elzinga: ‘Gebieden die rood kleurden, maar met nauwelijks overlastmeldingen, riepen vragen op. We kwamen tot het inzicht dat niet alle problemen met wonen te maken hebben. Die rode gebieden werden bijvoorbeeld veroorzaakt door geluidsoverlast van langsrijdende treinen, feestgangers in een centrumgebied of parkeeroverlast rondom scholen.’

Veerkrachtkaarten helpen aannames los te laten

Het huiswerk na de eerste sessie : de veerkrachtkaarten van 1 gemeente uit het werkgebied analyseren. Elzinga en Zijlstra deden dat voor Heerenveen. Op de veerkrachtkaarten zagen zij enkele randen van de stad ook rood kleuren.

Zijlstra: ‘Je verwacht dat minder veerkracht vooral speelt in gebieden met voornamelijk sociale huurwoningen. Maar in deze rode randgebieden staan bijna alleen maar koopwoningen. De veerkrachtkaarten helpen je om je eigen aannames te bevragen. Dit was ook weer zo’n eyeopener.’

Bij het gebruik van de veerkrachtkaarten gaat het erom dat je blijft nadenken, vervolgt Zijlstra. ‘Juist de vragen die de data oproepen, zijn interessant. Misschien hebben je stakeholders de antwoorden. Zo krijg je een steeds scherper beeld van een wijk.’

Huurders vormen de toets

Elzinga hoopt meer inzichten uit de veerkrachtkaarten te halen. ‘De volgende stap is die inzichten combineren met onze eigen data en die van onze stakeholders. En dan de wijken in om te kijken of de inzichten die de data ons geven, kloppen met de daadwerkelijke situatie.’

‘De mening van onze huurders is daarbij de toets. Want een wijk kan op papier kwetsbaar lijken, het is niet gezegd dat de bewoners dat zelf zo ervaren. Je hebt dus echt de input van je huurders nodig om uiteindelijk te beslissen of je actie onderneemt of niet.’

Ontwikkelingen zichtbaar maken

Zijlstra ziet de veerkrachtkaarten ook als een mooie manier om het thema veerkracht onder de aandacht te brengen. Zowel intern als extern. ‘Je kunt heel makkelijk de ontwikkeling van een wijk zichtbaar maken. Welke wijk staat onder druk, waar zien we ongunstige ontwikkelingen? De ene keer bevestigen de kaarten wat we al wisten of vermoedden, de andere keer relativeren de data wat wij als probleem zien. Met de juiste data maak je betere beleidskeuzes en stel je betere prioriteiten.’

Daarbij bewijzen de veerkrachtkaarten ook hun praktische nut, zoals Elzinga met een voorbeeld aantoont: ‘Mijn team adviseert over de doorstroom van mensen vanuit een beschermde woonvorm. Die bied je natuurlijk het liefst een woning aan in een wijk met voldoende draagkracht. Daar is de kans dat die persoon goed terechtkomt immers het grootst. Met de veerkrachtkaarten heb je een beter beeld van welke wijken geschikt zouden zijn.’

Gesprek over veerkracht aanzwengelen

Accolade heeft pas de eerste stappen gezet met het werken met veerkrachtkaarten, maar is nu al overtuigd van het nut en de meerwaarde. ‘We willen de kaarten nu integreren in onze werkwijze’, zegt Zijlstra.

‘In de biedingen voor 2023 aan de gemeenten uit ons werkgebied hebben we ze al opgenomen. We gaan de kaarten gebruiken om het gesprek over veerkracht aan te zwengelen. Want we geloven heel erg in structureel, en met elkaar de ontwikkelingen in de gaten houden. Zodat we de juiste beslissingen kunnen maken over welke interventies er nodig zijn.’

‘En hopelijk zien we over een aantal jaren de effecten van onze interventies terug in de updates van de veerkrachtkaarten’, besluit Elzinga. ‘Als een bevestiging dat we het goed doen.’